Ş E H R İ R U Z G A R - ANADOLU YAKASI ŞEHİTLİKLER

Anadolu Yakasında Bulunan Anıt ve Şehitlikler:

Hastahane Bayırı Şehitliği:Çanakkale içinde Hastane Bayırı Mevkiindedir.Şehitlik, savaş sırasında burada kurulmuş olan seyyar hastaneye getirilen yaralılardan hayatlarını kaybedenlerin gömüldükleri yerdir. Etrafı alçak bir duvarla çevrili şehitliğin demir parmaklıklı kapısından içeriye girilince çimenler üzerinde üzerleri bayrak şeklinde yapılmış çoğunun adı bilinmeyen şehit mezarları vardır. Merdivenle çıkılan yüksek mermer bir platformun üzerindeki obelisk şeklindeki anıtın üst tarafında ay-yıldız bulunmaktadır. Obeliskin alt tarafındaki yazıtta şunlar yazılıdır: “Birinci Cihar Harbinde burada Tanrısına kavuşan ulu şehitlerimizin ruhuna el-fatiha 1331-1333 (1915-1917)” . 3 Kasım 1914’de Seddülbahir Batarya komutanlığı yapan Gazi Yzb.Şemsettin Çamoğlu da öldükten sonra kendi vasiyeti üzerine buraya gömülmüştür.

Dardanos Şehitliği:Çanakkale Boğazı’nın Anadolu yakasında, Eski Çanakkale-İzmir yolu üzerindeki Kepez Köyü yakınlarında Dardanos mevkiindedir. 18 Mart 1915Günü İtilaf Devletleri donanmasının giriştiği boğaz harekatında burada görev alan Topçu Bataryasının Kahraman Subay ve erleri akıl almaz bir cesaret ve ateş gücü ile Vatan toprağını savunurken İngiliz gemilerinin açtığı ateş ile düşen Batarya Komutanı Üsteğmen Hasan, Gözetleme Subayı Mevsuf , telefoncu 3 er ve subay namzetei Halim yatmaktadır. Şehitliğin hemen girişinde sol tarafta sırasıyla Telefoncu Er Mustafa, Telefoncu Er İsmail , Batarya Komutanı Üsteğmen Hasan'ın, sağ tafta sırasıyla Zabit Namzedi Halim, Telefoncu Er Mehmet, Teğmen Mevsuf'un mezarları bulunmaktadır..18 Mart 1915 Deniz Savasında sehit düsen Batarya Komutanı Üstegmen Hasan ve Gözetleme Subayı Teğmen Mevsuf’un hatıralarına izafeten sehitlik ve içindeki küçük anıta Hasan Mevsuf adı verilmiştir.

İntepe Hava Şehitliği:Çanakkale’nin İntepe İlçesinde, Çanakkale’ye 20 km. mesafededir.22 Ekim 1934 tarihinde görev uçuşu sırasında şehit düşen Yüzbaşı Bedri Uçkun adına 1934 yılında yaptırılmıştır.İlk düşman uçağını düşüren Türk Pilotu Ali Rıza Bey’in büstü de daha sonra buraya konmuştur.Teğmen Ali Rıza Bey, Çanakkale Muharebeleri sırasında 30 Kasım 1915 günü Raşit Yedek Subay , Teğmen Orhan Bey’le birlikte Ak-ı Albatros uçağı ile Fransız Farman-20 Uçağını Seddülbahir kuzeyinde Kabatepe üzerinde hava muharebesi sonunda İntepe ve Helles Burnuna düşürmüşlerdir.

Biga Şehitliği Biga İlçesi Hamdibey mahallesi Namazgah semtindedir. Çanakkale savaşlarında cephede yaralanarak Biga'da bulunan 1850 yataklı Harp hastanesinde sevk edilen ve ancak kurtarılamayarak şehit olan 173 askerimizin mezarları vardır. Anıt 1916 yılında Mehmet Sadık tarafından yaptırılmıştır.Aynı sehitlikte milli mücadelemizin kahraman Şehitleri -Köprülü Hamdi Bey ,-Kani Bey -Jandarma Komutanı ve erlerimizde bulunmaktadır. Ortada bulunan görkemli anıttaki yazı söyledir: “Bu makbere 1914 senesinde harpte tahur olan Harp-i Umumi’nin Çanakkale savas meydanında yaralanmıs ve nakil eyledikleri Biga Harp Hastanesinde ve asıl karabi yezdan olmus 173 er konmustur. Zahir-Sen bugünkü hayat ve saadetini bu mübarek sehitlere medyunsun. Minnet borcunu unutma. 1914 canları pahasına bizlere bu vatan topraklarını armagan eden kahraman sehitlerimizin ruhları sad olsun ."

Çardak Arıburnu Şehitliği Lapseki İlçesi Çardak Beldesi Çanakkale Bursa Karayolu üzerindedir.1915 Çanakkale Savaşları sırasında Çardak Köyü (Şimdi beldedir) Hastane olarak kullanılmıştır. Buraya 850 yataklı hastane kurulmuştur.Arıburnu Muharebelerinde Yaralanan olan askerlerimiz gemilerle buraya nakledilmiştir. Tedavileri sırasında vefat eden 2030 şehidimiz buraya gömülmüştür. 30.08.1940 tarihinde abide yaptırılarak etrafı duvarla çevrilmiştir.

Lapseki Şehitliği:915 yılı Çanakkale Savaşları sırasında ölen ve yaralanan askerlerimizin bir kısmı gemilerle Lapseki’ ye sevk edilmiştir. Şimdiki Hükümet Konağı, Devlet Hastanesi ve İlçe Jandarma Komutanlığının bulunduğu yere gömülen şehitlerimiz, 1955 yılında Lapseki Belediye Mezarlığı bitişiğinde bulunan Şehitliğe nakledilmiştir.

Kumkale Şehitliği:Çanakkale Kumkale Beldesi yakınlarındaki Kumkale Şehitliği 25 Nisan 1915 sabahı Anadolu sahiline çıkan düşman kuvvetlerine karşı koyan ve 28-30 Nisan’da denizden açılan ateş sonucu hayatlarını kaybeden 14. batarya personeli için 1983’te yapılmıştır. Bu Şehitliğimiz 14 sehidinin anısına insa edilmisse de aslında Kumkale Savaslarında 1500’e yakın verdigimiz kayıpların ve sehitlerin anısını tasır.1998 yılında MSB tarafından onarılmıştır.

Köse Burnu Şehitliği:Nara yolu üzerinde bulunmaktadır. Bu bir ismi de Bahriye ve Barbaros Sehitligi olan abide:Balkan Savasında Osmanlı donanması bogaz dısında Yunan donanmasının Averof zırhlısı ile harp ederken Averof’un bir mermisi Turgut Zırhlısı’na isabet eder. Burada er ve subaylarımız sehit olur. Ayrıca Barbaros ve Mesudiye zırhlılarımızın sehitleri de burada yatmaktadır. Bu nedenle ikinci ismi Barbaros Sehitligidir. Mamafi Bogazın dısında talim denemesi yaparken batan Atılay Denizaltısı ile Nato manevralarından sonra Istanbul’a dönerken Nara Burnu açıklarında bir Isveç gemisine çarparak batan Dumlupınar Denizaltısı’nın sehitleri için: Köse Burnu ve Bahriye Sehitligi olarak anılan eserin avlusuna dikilmis küçük bir sehitlik daha vardır. Sonuç olarak burada Barbaros ve Mesudiye Zırhlılarının sehitleri ile deniz savaslarında can veren yigitlerimiz yatmaktadır. Sehitligin inşa tarihi 18 Ocak 1919 ‘dur.

Anadolu Hamidiye Şehitliği:Çanakkale Barbaros Mahallesindedir. (Çanakkale Arkeoloji Müzesinin tam karşısındaki yolun solunda)Bu sehitlik 18 Mart 1915’te sehit olan Müslüman Türklerle birlikte 19 Alman ölülerinin anısını da tasır. Ancak Almanlar 1934’te Hastane Bayır ve Mehmet Çavus sehitliklerinin açılıs merasiminden sonra buradaki ölülerinin kemiklerini alarak, Istanbul’a götürürler. Tarabya’da Alman Elçiligi’nin bahçesinde vaktiyle Türk ordusunda komutanlık yapmıs olan Fon der Golç Pasa’nın mezarı yanına gömmüsler. Bu Alman Pasası en son I. Cihan Savası sırasında Irak Cephesinde Ingilizlerle vurusan 6.ordunun komutanı iken ölür. Sehitlikteki metfun olan Türk şehitlerinin isimleri: Onbası Ahmet oglu Ahmet(Demirci) -Ismail oglu Halil (Antalya) -Hüseyin oglu Salih (Yozgat) -Ahmet oglu Hafız (Bayramiç)-Mustafa oglu Ibrahim (Ayvacık) dir Bu türk Şehitleri 5 Mart 1332 tarihinde Hamidiye Tabyasında Şehit Olmuşlardır .